DECA U POKRETU

Ova publikacija nastala je u sklopu projekta Reforma sistema socijalne zaštite po meri deteta koji je 2012. godine pokrenula međunarodna organizacija Save the Children u saradnji s nacionalnim organizacijama civilnog društva, NVO Atinom i Grupom 484, uz finansijsku podršku Evropske komisije, Fonda za otvoreno društvo u Srbiji i Save the Children Norway. Inicijativa za izvođenjem projekta motivisana je namerom da se u deci u pokretu u Republici Srbiji omogući ostvarivanje pristupa adekvatnim uslugama sistema socijalne zaštite zasnovanog na pravima deteta, a kao prvi korak u ostvarivanju ovog cilja označeno je utvrđivanje karakteristika dece u pokretu u Republici Srbiji, međunarodnih standarda u ovoj oblasti i procena adekvatnosti i adaptibilnosti postojećeg sistema zaštite na dinamičan fenomen transnacionalnih dimenzija. Analiza će dalje poslužiti kao polazna osnova za usavršavanje sistema zaštite i servisa po meri deteta, imajući u vidu specifičnosti i složenosti položaja dece u pokretu u Srbiji. Odrednica „deca u pokretu”, iako novijeg datuma, podrazumeva poznati fenomen dece koja migriraju, a koja su prilikom tih migracija izložena posebnim rizicima. To su “deca koja iz različitih razloga, dobrovoljno ili prisilno, u okviru zemlje ili između zemalja, sa ili bez roditelja ili staratelja migriraju, i koju pokret čini potencijalno izloženim rizicima od neadekvatne brige, ekonomske i seksualne eksploatacije, zlostavljanja, zanemarivanja i nasilja”. Definicija Save the Children imenuje i grupe dece u pokretu: izbeglice, interno raseljenu decu, tražioce azila, iregularne migrante, žrtve trgovine ljudima, decu uključenu u život i/ili rad na ulici, povratnike iz procesa readmisije. Iako su deca iz svih grupa dece u pokretu izložena različitim rizicima i ranjiva, nisu na isti način tretirana u sistemu zaštite u Srbiji, niti su kao posebna grupa prepoznata od strane praktičara, stručnjaka i donosilaca odluka. Upravo su nedostatak znanja i dokumentovanih iskustava o ovoj grupi dece i neusaglašenost praksi koje se na njih odnose bili povod za istraživanje koje predstavlja prvi pokušaj operacionalizacije odrednice “deca u pokretu” i kontekstualizacije ovog fenomena u Srbiji.