Konferenca Rajonale “Mbrojtja e Fëmijëve në Konflikt me Ligjin” në Shqipëri dhe Kosovë, u zhvilluar në Tiranë, më datat 15 dhe 16 Dhjetor 2021, me angazhimin e mëtejshëm të ministrive të drejtësisë të të dy shteteve, për përmirësimin e koordinimit ndër-institucional me qëllim mbështetjen e çdo fëmije që përballet me ligjin.
Në ditën e parë të konferencës, u prezantua puna institucionale në Shqipëri dhe Kosovë në fushën e mbrojtjes së fëmijëve në konflikt me ligjin, me fokus tek zbatimi i qasjeve restauruese të parashikuara në Kodin e Drejtësisë Penale për të Mitur dhe tek ndarja e praktikave të mira të menaxhimit ndër-disiplinor.
Në fjalën e saj, Adea Pirdeni Zv. Ministre e Drejtësisë në Shqipëri, theksoi se është prioritet i Ministrisë të investojë dhe t’i kushtojë rëndësi të veçantë zbatimit të qasjeve restauruese: “Miratimi i Kodit të Drejtësisë për të Mitur dhe Strategjia Kombëtare janë dy dokumenta strategjike që jo vetëm konfirmojnë angazhimin e shtetit shqiptar për mbrojtjen e fëmijëve në konflikt me ligjin por edhe instrumenta për garantimin dhe njohjen e rëndësisë që ka koordinimi dhe përgjegjësia ndër-institucionale. Së fundmi është ngritur Qendra Kombëtare e Rehabilitimit të të Rinjve dhe Fëmijëve, që në vazhdim do të bëj të mundur koordinimin institucional dhe monitorimin hap pas hapi të trajtimit dhe shërbimeve të ofruara ndaj fëmijëve në konflikt me ligjin nga të gjithë profesionistët e sistemit të drejtësisë dhe mbrojtjes sociale, me qëllimin fundor ri-integrimin e këtyre fëmijëve në shoqëri dhe shmangjen e tyre nga recidivizmi.”
Për Albulena Haxhiu, Ministre e Drejtësisë së Kosovës, një nga sfidat aktuale është mbingarkesa e Gjykatave dhe mungesa e përbrendësimit të aplikimit të masave alternative: “Ashtu siç kemi konstatuar edhe më parë, një sfidë që mendoj se e hasim në të dyja shtetet, mbetet mbingarkesa e gjykatave, duke bërë kështu që trajtimi i rasteve të fëmijëve të mos jetë prioritet. Gjyqtarët ende nuk kanë përbrendësuar shprehinë e shqiptimit të masave alternative apo dënime për të miturit në konflikt me ligjin. Ne si ministri, për ta realizuar këtë në praktikë, kemi promovuar ndërmjetësimin si alternativë të zgjidhjes së rasteve e më specifikisht edhe ndërmejtësimin mes bashkëmoshatarëve dhe ndërmjetësimin profesional nga ekspertë me përvojë në fushën e mbrojtes së të drejtave të fëmijëve.”
Të dyja shtetet kanë një kuadër ligjor të përmirësuar me qasje të reja të konceptit të trajtimit të fëmijëve në konflikt me ligjin, duke synuar të sigurojnë në rradhë të parë parimet e të drejtës ndërkombëtare. Që prej 2018-ës Shqipëria dhe Kosova kanë miratuar Kodin e Drejtësisë Penale për të Mitur në përputhje me kornizën e Bashkimit Evropian. Sidoqoftë, këto janë vetëm hapat e para të drejtësisë miqësore. Më shumë punë kërkohet për funksionimin e të gjitha strukturave të parashikuara ligjërisht dhe zbatimi i Kodit të Drejtësisë për të Mitur për çdo fëmijë viktimë, dëshmitar apo që ka kryer një vepër penale. Nëpërmjet kësaj Konference Rajonale adresohet nevoja për përpjekje më të mëdha nga ana e të dy qeverive për:
- Për të nxitur parandalimin e fenomenit të fëmijëve në konflikt me ligjin si edhe atë të recidivizmit;
- Fuqizimin e kapaciteteve të profesionistëve që punojnë drejtpërdrejt me fëmijët në konflikt me ligjin, në mënyrë që të aplikohen qasje restauruese dhe ndërmjetësimi;
- Shtimin e vëmendjes për sigurimin e të dhënave dhe evidencave për fenomenin në fjalë;
- Diversifikimin e shërbimeve riintegruese për të miturit dhe të rinjtë në konflikt me ligjin, siç janë mundësitë e punësimit, formimit profesional apo të aktiviteteve rekreative.
Përgjatë katër viteve të fundit, Terre des hommes në Shqipëri dhe Kosovë në partneritet me Defence for Children Netherlands, si përgjigje ndaj nevojës së dy vendeve për të përmirësuar zbatimin e të drejtave të fëmijëve në sistemet e mbrojtjes dhe të drejtësisë, mbështeti zhvillimin e shtetit të së drejtës duke:
- Paraqitur politika gjithëpërfshirëse, dispozita ligjore dhe protokolle pune në drejtim të mbrojtjes së të drejtave të fëmijëve dhe trajtimin me dinjitet të të miturve në konflikt me ligjin;
- Forcuar kapacitetet e më shumë se 350 profesionistëve që punojnë me fëmijët në konflikt me ligjin dhe/apo në rrezik të përfshirjes në sjellje kriminale, me qëllim mbështetjen e tyre në përballjen me sistemin penal, mundësitë e korrektimit të sjelljes dhe riintegrimit në shoqëri;
- Përmirësuar marrëdhëniet dypalëshe ndërmjet institucioneve qeveritare në Holandë, Shqipëri dhe Kosovë.