Eksperti i sjelljes së fëmijëve Dr. Jennifer Cross shpjegon pse ekspozimi ndaj ekranit duhet të jetë i kufizuar për fëmijët dhe pse disa ekrane kanë më pak pasoja se të tjerët.
Çfarë pasojash sjell koha e gjatë e kaluar para ekranit?
Të dhënat nga studim i Instituteve Kombëtare të Shëndetit (NIH), i cili filloi në 2018, tregojnë se fëmijët që kalojnë më shumë se dy orë në ditë para ekranit shënuan më pak pikë në testet e gjuhës dhe të të menduarit. Për më tepër, disa fëmijë që kaluan më shumë se shtatë orë në ditë para ekraneve përjetuan rrallimin e korteksit të trurit, zonës që lidhet me mendimin kritik dhe arsyetimin.
Organizata “Shëndeti ka Rëndësi” foli me Dr. Cross, asistent profesor i pediatrisë klinike në Weill Cornell Medicine, në lidhje me ndikimin e kohës së kaluar para ekranit, në zhvillimin e trurit të fëmijëve, dhe për disa këshilla që prindërit dhe kujdestarët mund t’i përdorin për t’i mbrojtur ata.
Si ndikon ekrani në zhvillimin e fëmijërisë së hershme?
Fëmijët e vegjël mësojnë duke eksploruar mjedisin dhe duke imituar veprimet e të rriturve. Sidoqoftë, koha e tepërt para ekranit jo vetëm që mund të pengojë aftësinë e një fëmije për të vëzhguar dhe përjetuar gjëra të reja, por gjithashtu mund të ndikojë në mënyrën si ata ndërveprojnë me të tjerët duke ngushtuar fokusin e interesit.
Si ndikon koha para ekranit në aftësinë e një fëmije për të mësuar?
Fëmijët e mësojnë gjuhën më mirë kur angazhohen dhe bashkëveprojnë me të rriturit që flasin dhe luajnë me ta - sesa nga dëgjimi “pasiv” ose ndërveprimi i njëanshëm me një ekran. Studimet kanë treguar se fëmijët që shikojnë shumë TV gjatë viteve të hershme të shkollës fillore performojnë më keq në testet e leximit dhe mund të tregojnë mungesë vëmendjeje.
Cila moshë është e përshtatshme për të lejuar qëndrimin para ekranit?
Akademia Amerikane e Pediatrisë (AAP) rekomandon shmangien e ekraneve për fëmijë më të vegjël se 18 deri në 24 muaj. AAP gjithashtu rekomandon kufizimin e përdorimit të ekranit për fëmijët parashkollorë, të moshës 2 deri në 5 vjeç, në vetëm një orë në ditë programimi me cilësi të lartë.
Si mund të ndikojë ekrani në gjumin e fëmijës?
Drita blu nga ekranet pengon melatoninën - hormonin e gjumit - i cili e vonon atë. Ekspozimi i ekranit në mbrëmje mund të shkaktojë gjumë më të shkurtër gjatë natës.
Sa të varur mund të bëhen fëmijët nga ekrani?
Si të rritur, ne marrim vendime të ndërgjegjshme për të parandaluar tërheqjen nga përdorimi i pajisjeve të lëvizshme, megjithatë fëmijët e vegjël nuk kanë një kuptim të këtyre shqetësimeve ose aftësinë e vetëdijshme për të hequr veten nga ekrani. Kjo është arsyeja pse prindërit ose kujdestarët duhet të shmangin përdorimin e ekraneve kur duan ta shpërqëndrojnë fëmijën nga një problem.
A janë disa ekrane më keq se të tjerët?
Kohët e fundit, pajisjet elektronike portative kanë një reputacion më të keq se TV, pasi fëmijët mund t'i përdorin ato në çdo kohë dhe kudo.
Si mund ta kufizojmë kohën e ekranit për fëmijët?
- Shikoni bashkë sa herë që është e mundur për të ndihmuar aktivisht fëmijët të kuptojnë se çfarë po shohin.
- Zgjidhni mediat me zgjuarsi.
- Kur hani, shtriheni, ose qëndroni bashkë mos e përdorni ekranin.
- Kufizoni përdorimin e telefonit.
- Kushtojini rëndësi gjumit, ushqimit të shëndetshëm dhe stërvitjes. Të treja janë thelbësore për rritjen dhe zhvillimin optimal të trurit, për shëndetin dhe mirëqenien e fëmijës suaj dhe tuajën gjithashtu.