Kosova: Avancimi i të drejtave të komuniteteve Rom, Ashkali dhe Egjiptian

Që nga 2013, Terre des hommes në Kosovë (Tdh) ka punuar për të mbrojtur të drejtat e komuniteteve Rom, Ashkali dhe Egjiptian në Kosovë dhe për të promovuar diversitetin kulturor dhe kohezionin social. 

Më 20 korrik 2022, Qeveria e Republikës së Kosovës miratoi Strategjinë për Avancimin e të Drejtave të Komunitetit Rom dhe Ashkali në Republikën e Kosovës për 2022-2026 dhe Planin e Veprimit për vitet 2022-2024. Tdh është krenare që ka kontribuar në zhvillimin e Strategjisë dhe do të mbështesë më tej zbatimin e saj.  

Qëllimi i përgjithshëm i kësaj Strategjie është avancimi i të drejtave të komunitetit Rom dhe Ashkali në fushën e arsimit, shëndetësisë, strehimit, punësimit dhe fuqizimit ekonomik, mosdiskriminimit dhe jo vetëm. Strategjia është në përputhje me Kornizën Strategjike të BE-së për Romët për barazi, përfshirje dhe pjesëmarrje 2020-2030.  

Përmes dialogut politik dhe veprimeve të ndikimit, Tdh siguroi vullnetin politik të Qeverisë së Kosovës për të iniciuar veprime për të adresuar diskriminimin ndaj komuniteteve Rom, Ashkali dhe Egjiptian. Në këtë drejtim, në kuadër të Zyrës së Kryeministrit është themeluar dhe funksionalizuar Grupi Teknik për Mbrojtjen nga Diskriminimi të komuniteteve rom, ashkali dhe egjiptian.

Mandati i këtij Grupi Teknik është gjithashtu të adresojë ankesat dhe rastet e diskriminimit të raportuara nga komunitetet, si e tillë, është hapur një platformë kombëtare për raportimin e rasteve të diskriminimit ndaj komuniteteve Rom, Ashkali dhe Egjiptian: https://raportodiskriminimin.org/ (disponohet gjithashtu si aplikacion në iOS dhe Android).   

Një objektiv i rëndësishëm është njohja e antigjipsizmit si një shkak rrënjësor për përjashtimin e komuniteteve etnikisht të margjinalizuara dhe përfshirja e përgjithshme e tre komuniteteve në Kosovë përmes veprimeve të kombinuara siç janë qendrat ditore të fëmijëve, ndërhyrjet në tregun e punës dhe fuqizimi i grave.

Në maj të vitit 2022, me mbështetjen e Tdh-së u zhvillua një Hulumtim Kombëtar mbi "Antigjipsizmin në Kosovë". Ky Kërkim Kombëtar është i pari i këtij lloji kudo. Prandaj është një mjet dhe metodologji bazë shumë e rëndësishme, jo vetëm për Kosovën, si vend pjesëmarrës, por për të gjitha vendet e tjera në Ballkanin Perëndimor dhe në Evropën më gjerë, ku anticiganizmi është i përhapur si një faktor kufizues i jetës për Romët, Ashkalitë dhe Egjiptianët. komunitetet.

Mbi 490 zyrtarë publikë dhe 51 përfaqësues dhe ndërmjetës të OJQ-ve kanë marrë pjesë në sesionet trajnuese me temë “Hyrje në Antigjipsizëm”. Për më tepër, mbi 500 komunitete të margjinalizuara etnikisht e rritën kuptimin e tyre për antigjipsizmin dhe pasojat e tij.

Përsa i përket mbrojtjes së fëmijëve dhe ndikimit në politikat publike, në bashkëpunim me Ministrinë e Financave, Punës dhe Transfereve - Departamenti për Politikat Familjare dhe Sociale (DSFP), Tdh ka mbështetur zhvillimin e 8 nga 17 akte nënligjore, që rrjedhin nga Ligji për mbrojtjen e fëmijëve. Për më tepër, Tdh mbështet funksionalitetin e Tryezave të Rrumbullakëta për Menaxhimin e Rasteve (TMR) përmes ofrimit të seancave këshilluese dhe mentoruese dhe aktiviteteve për ngritjen e kapaciteteve për profesionistët e përfshirë në menaxhimin e rasteve për mbrojtjen e fëmijëve. Një numër i përgjithshëm prej 33 CMR janë themeluar nëpër komunat e Kosovës dhe 5 CMR kanë caktuar një punonjës të specializuar për mbrojtjen e fëmijëve.

Integrimi i politikave dhe praktikave të përfshirjes sociale në sektorin e arsimit është gjithashtu një objektiv i rëndësishëm. Për të arritur këtë, Tdh investoi përpjekje për të arritur transferimin e plotë të përgjegjësive operative dhe financiare të Qendrave Mësimore (QM) tek pushteti lokal. Deri më tani 22 nga 33 QM janë transferuar në komuna.

Ministria e Arsimit, Shkencës, Teknologjisë dhe Inovacionit vazhdoi zbatimin e Programit Kombëtar të Bursave për Shkollën e Mesme duke marrë përgjegjësinë e plotë financiare dhe operative. 150,000 euro janë investuar për 500 nxënës të shkollave të mesme nga komunitetet Rom, Ashkali dhe Egjiptian.

Përpjekjet Terre des hommes kryhen në partneritet me Voice of Roma, Ashkali and Egyptians dhe HEKS/EPER, në kuadër të projektit “Drejtësia Sociale për Romët, Ashkalitë dhe Egjiptianët në Kosovë”, financuar nga Agjencia Zvicerane për Zhvillim dhe Bashkëpunim (SDC). 

Në kuadër të projektit, Tdh dhe partnerët e saj organizojnë çdo vit ngjarje shumë të rëndësishme si: Samiti Rajonal për Antigjipsizmin, Festivali Multikulturor dhe "Le të flasim", të cilat mbledhin së bashku akterët, institucionet dhe OSHC-të më të rëndësishme që punojnë në këtë fushë për të sjellë perspektivat e tyre dhe praktikat për adresimin dhe luftimin e diskriminimit të komuniteteve Rom, Ashkali dhe Egjiptian.